استاندارد قراضه‌های آهنی در ایران

تقسیم بندی قراضه‌های آهنی و ویژگی‌های فولادی ساده در سال ۱۳۷۴  توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تایید و چاپ شد.

فایل این استاندارد جهت رویت در لینک زیر موجود است. از متخصصان و فعالان حوزه ضایعات تقاضا می‌شود این فایل را مطالعه نموده نظرات خود را اعلام نمایند:

استاندارد قراضه ایران

خودکفائی کشور ­ ترویج استانداردهای ملی – نظارت بر اجرای استانداردهای اجباری – کنترل کیفی کالاهای صادراتی مشمول استانداردهای اجباری و جلوگیری از صدور کالاهای نامرغوب بمنظور فراهم نمودن امکانات رقابت با کالاهای مشابه خارجی و حفظ بازارهای بین المللی کنترل کیفی کالاهای وارداتی مشمول استاندارد اجباری بمنظور حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان داخلی و جلوگیری از ورود کالاهای نامرغوب خارجی راهنمائی علمی و فنی تولیدکنندگان٬ توزیع کنندگان و مصرف کنندگان – مطالعه و تحقیق درباره روشهای تولید٬ نگهداری٬ بسته بندی و ترابری کالاهای مختلف – ترویج سیستم متریک و کالیبراسیون وسایل سنجش – آزمایش و تطبیق نمونه کالاها با استانداردهای مربوط٬ اعلام مشخصات و اظهارنظر مقایسه ای و صدور گواهینامه های لازم(. موسسه استاندارد از اعضاء سازمان بین المللی استاندارد میباشد و لذا در اجرای وظایف خود هم از آخرین پیشرفتهای علمی و فنی و صنعتی جهان استفاده مینماید و هم شرایط کلی و نیازمندیهای خاص کشور را مورد توجه قرار میدهد. اجرای استانداردهای ملی ایران بنفع تمام مردم و اقتصاد کشور است و باعث افزایش صادرات و فروش داخلی و تأمین ایمنی و بهداشت مصرف کنندگان و صرفه جوئی در وقت و هزینه ها و در نتیجه موجب افزایش درآمد ملی و رفاه عمومی و کاهش قیمتها میشود.

کمیسیون استاندارد قراضه های آهنی

رئیس
شرکت ملی فولاد فوق لیسانس مهندسی )
مواد (
توفیقی ­
منوچهر

اعضاء
گروه ملی ­ صنعتی فولاد لیسانس مدیریت اسکندری ­
محمدعلی
مجتمع فولاد مبارکه لیسانس مهندسی مواد باقرزاده ­ بهرام

شرکت ذوب آهن لیسانس مهندسی
متالورژی
بهروزی نیا ­
همایون
شرکت ذوب آهن فوق لیسانس مهندسی
متالورژی
پیشوا ­ محمد
شرکت لوله و اتصالات چدنی
) کلاچ (
فوق لیسانس مهندسی
متالورژی
جوزانی ­
حسین
گروه ملی ­ صنعتی فولاد لیسانس بازرگانی دشت بزرگی ­
عبدالرزاق
گروه ملی صنعتی فولاد لیسانس مهندسی صنایع رستگار ­ حمید
گروه ملی صنعتی فولاد لیسانس بازرگانی ساوند ­ سعید
مجتمع فولاد مبارکه لیسانس مهندسی شیمی سکندری ­
سعید
مجتمع فولاد اهواز فوق لیسانس مهندسی
متالورژی
طیبی جزایری ­
مهدی
شرکت ذوب آهن لیسانس مهندسی مواد عباس زاده ­
عباس
شرکت ذوب آهن لیسانس مهندسی
متالورژی
قادی ­ یدﷲ
شرکت ملی فولاد دکترای متالورژی محمودیان ­
طاهر
شرکت توکا تدارک لیسانس مهندسی مکانیک مرتضویان ­
سیدتقی
شرکت صنایع ضایعات فلزی لیسانس جغرافی مولوی تبریزی ­
بهمن
گروه ملی ­ صنعتی فولاد فوق دیپلم متالورژی و
لیسانی زبان روسی
یلتقیان ­
محمدابراهیم

دبیر
موسسه استاندارد و
تحقیقات صنعتی ایران
لیسانس مهندسی
متالورژی
پیروز ­ بخت نیره
فهرست مطالب

هدف

دامنه کاربرد
تعاریف
ویژگیها

بسمه تعالی

پیشگفتار

استاندارد قراضه های آهنی که بوسیله کمیسیون فنی صنایع  مکانیکی و فلزشناسی تهیه و تدوین شده و در هشتاد و ششمین کمیته ملی استاندارد صنایع مکانیک و فلزشناسی ماده۱ مورد تائید قرار گرفته , اینک باستناد بند ۷۴/۸/۲مورخ  قانون اصلاحی قوانین و مقررات موسسه استاندارد و۳ بعنوان۱۳۷۱تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه  استاندارد رسمی ایران منتشر می گردد . برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی
در زمینه صنایع و علوم , استانداردهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که
برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد
شد .
بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود .
در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی المقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته همگانی ایجاد شود .
لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای
لازم این استاندارد با استفاده از منابع زیر تهیه گردیده است :
۱­ Institute of scrap iron and steel (ISIS) 1990
۲­ JIS G 2401 ­ ۱۹۷۹

استاندارد قراضه های آهنی ­ تقسیم بندی
ویژگیهای قراضه فولادی ساده
­ هدف۱

هدف از تدوین این استاندارد , تقسیم بندی و تعیین
ویژگیهای قراضه های آهنی از نوع فولاد ساده کربنی می باشد
.
­ دامنه کاربرد۲

این استاندارد در برگیرنده قراضه های فولادی ساده ای است
آن ) بجز سیلسیم , منگنز (۱که مجموع عناصر باقیمانده
درصد باشد . این استاندارد قراضه های فولاد آلیاژی۲کمتر از
و چدنی را در بر نمی گیرد .
یادآوری : از این پس برای سهولت امر در این استاندارد کمله
” قراضه ” جایگزین قراضه فولاد ساده می شود .

­ تعاریف۳

تعاریفی که از این پس ارائه می شود با توجه به
تقسیم بندی مشخص شده در نمودار شماره یک می باشد .
­ قراضه های آزاد۱­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که پس از جمع آوری و
آماده سازی بدون نیاز به بسته بندی مصرف می شود .
­ قراضه های برگشتی واحدهای صنعتی ) قراضه نو (۲­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که در مراحل فرایند تولید
فولاد خام یا محصولات نهائی در واحدهای صنعتی بوجود
می آید و با توجه به نو بودن و وارد نشدن در چرخه مصرف
معمولا عاری از زنگ زدگی می باشد .
­ قراضه های کهنه۳­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که در جریان مراحل
مختلف مصرف یا استفاده محصولات فولادی بوجود می آید .
­ قراضه های مخلوط۴­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که از جمع آوری مخلوطی
از انواع قراضه ها تشکیل شده باشد .
­ قراضه های بسته۵­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که جهت افزایش وزن
مخصوص ظاهری و یا سهولت در حمل و نقل و جابجائی ,

بسته بندی می شود .

­ قراضه های سبک بار۶­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که وزن مخصوص ظاهری
تن بر متر مکعب باشد .۰/۸ تا ۰/۵آنها از
­ قراضه متوسط بار۷­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که وزن مخصوص ظاهری
تن بر متر مکعب باشد .۱/۰ تا ۰/۸آنها از
­ قراضه سنگین بار۸­۳
به انواع قراضه هائی اطلاق می شود که وزن مخصوص ظاهری
آنها یک تن بر متر مکعب و یا بیشتر باشد .

­ ویژگیها۴

­ درجه تمیزی یا کیفیت شیمیائی۱­۴

انواع قراضه های فولادی ساده باید فاقد قطعات فولاد آلیاژی
شامل گیربکس کامیون ها , قطعات مکانیکی موتورها , قطعات
و اجزاء ماشین آلات سنگین , اتصالات و شیرآلات , قطعات
فولادی زنگ نزن و موارد مشابه دیگر باشد .
قراضه های گروه فولاد ساده از نظر درجه تمیزی کیفیت
شیمیائی و محدودیت عناصر اصلی و همراه به سه درجه
متفاوت بشرح زیر تقسیم می شوند .

­ قراضه درجه یک۱­۱­۴

درصد۰/۰۵­ حداکثر مقادیر فسفر و گوگرد هر کدام
درصد۰/۲۰­ حداکثر مقادیر مس , کرم و نیکل و هر کدام
درصد۰/۱­ حداکثر مقدار مولیبدن
۰/۲۵­ مجموع عناصر مس + کرم + نیکل + مولیبدن حداکثر
درصد
درصد۰/۰۳­ حداکثر مقادیر سرب , روی و قلع هرکدام
درصد۹۷­ حداقل مقدار آهن
۲­ قراضه درجه ۲­۱­۴
درصد۰/۰۶­ حداکثر فسفر گوگرد هرکدام
درصد۰/۲۵­ حداکثر مقادیر مس , کرم و نیکل و هرکدام
درصد۰/۱۲­ حداکثر مقدار مولیبدن
۰/۴۵­ مجموع عناصر مس + کرم + نیکل + مولیبدن حداکثر
درصد
درصد۰/۰۳­ حداکثر مقادیر سرب , روی و قلع هر کدام

درصد۹۴­ حداقل مقدار آهن

­ قراضه درجه سه۳­۱­۴
درصد۰/۰۶­ حداکثر مقادیر فسفر و گوگرد هرکدام
درصد۰/۴­ حداکثر مقادیر مس , کرم و نیکل هرکدام
درصد۰/۲۰­ حداکثر مقدار مولیبدن
۰/۶­ مجموع عناصر مس + کرم + نیکل + مولیبدن حداکثر
درصد
درصد۰/۰۳­ حداکثر مقادیر سرب , روی و قلع هرکدام
درصد۹۲­ حداقل مقدار آهن
یادآوری : قراضه های با مشخصات شیمیائی خارج از سه
درجه ذکر شده مشمول مقررات این استاندارد نمی گردند .
­ ویژگیهای انواع قراضه با توجه به تقسیم بندی مربوطه۲­۴
­ قراضه های آزاد ­ این قراضه شامل انواع قراضه های۱­۲­۴
برگشتی واحدهای صنعتی ) قراضه نو ,( ­ قراضه کهنه و
قراضه های مخلوط می باشد .
­ قراضه های برگشتی واحدهای صنعتی ) قراضه نو (۱­۱­۲­۴
­ این قراضه شامل انواع خرسک , قطعات تختال , شمال ,
شمشه و … می باشد .

(۱۰۰ ­ ) شناسه ۲­ خرسک ۱­۱­۱­۲­۴
تعریف :
و یا۴ و پاتیل میانی ۳خرسک باقیمانده , فولاد در پاتیل
هرگونه فولاد کارگاههای ذوب و ریخته گری است که بصورت
آزاد منجمد می شود .
کیفیت شیمیایی :
با توافق مصرف کننده و تامین کننده تعیین می گردد .
اندازه و ابعاد :
با توافق مصرف کننده تعیین می گردد .
وزن مخصوص ظاهری
سنگین بار
موارد غیرمجاز
نسوز و سرباره
) ۷ و شمشه ۶, شمشال ۵­ قطعات تختال ۲­۱­۱­۲­۴
(۲۱۰شناسه
تعریف :

بخشی از ضایعات واحدهای ریخته گری و نورد است که دارای
شرایط زیر می باشد .

کیفیت شیمیایی :
درجه یک یا درجه دو
اندازه و ابعاد :
میلیمتر ,۶۰۰ میلیمتر , حداکثر عرض ۵۰حداقل ضخامت
میلیمتر۱۰۰۰حداکثر طول
وزن مخصوص ظاهری :
سنگین بار
موارد غیرمجاز :
قطعات نسوز و سرباره
(۲۲۰ ) شناسه ۸­ قطعات صفحه ضخیم ۳­۱­۱­۲­۴
تعریف :
بخشی از ضایعات تخت کارگاههای نورد است که دارای
شرایط زیر می باشد .
کیفیت شیمیایی :
درجه یک یا درجه دو
اندازه و ابعاد :
میلیمتر , حداکثر۶۰۰ میلیمتر , حداکثر عرض ۵۰ تا ۶ضخامت
میلیمتر۱۵۰۰طول
وزن مخصوص ظاهری :
سنگین بار
موارد غیرمجاز
ــــــــ

(۳۱۰­ قطعات ورق , تسمه و صفحه ) شناسه ۴­۱­۱­۲­۴

تعریف :
بخش از ضایعات کارگاههای نورد و کارگاههای مصرف کننده
محصولات تخت است که دارای شرایط زیر می باشد .
کیفیت شیمیایی :
درجه یک یا درجه دو
اندازه و ابعاد :
میلیمتر , حداکثر۵۰۰ میلیمتر , حداکثر عرض ۶ تا :۳ضخامت
میلیمتر۱۰۰۰طول
( در مورد ورقها و یا ضخامت شابلون کاری شده در۱یادآوری

میلیمتر باشد۱۵صورتیکه قطر سوراخ ایجاد شده بیش از
میلیمتر تجاوز نماید . ضایعات حاصل۳۰۰اندازه قطعات نباید از
از لبه زنی ورق بایستی بصورت کلاف یا قطعات کوتاهتر از
میلیمتر باشد .۳۰۰
میلیمتر باید بسته۳( قطعات با ضخامت کمتر از ۲یادآوری
میلی متر باید۱۵۰بندی شود و قطعات دارای قطر بیش از
برشکاری شود .
وزن مخصوص ظاهری :
متوسط بار یا سبک بار
موارد غیر مجاز :
ــــــــ
(۳۲۰­ ضایعات مقاطع نوردی ) شناسه ۵­۱­۱­۲­۴
تعریف :
این ضایعات شامل سر و ته قطعات تیرآهن , میل گرد ,
نبشی , ناودانی , سپری و … می باشد که از کارگاههای نورد
و واحدهای مصرف کننده مقاطع نورد حاصل می شوند .
کیفیت شیمیایی :
درجه یک یا درجه دو
اندازه و ابعاد :
میلیمتر۱۰۰۰حداکثر طول
وزن مخصوص ظاهری
سنگین بار
موارد غیرمجاز :
ـــــــ
(۳۳۰­ قطعات لوله و پروفیل ) شناسه ۶­۱­۱­۲
تعریف :
این ضایعات شامل قطعات لوله و پروفیل حاصل از واحدهای
لوله یا پروفیل سازی با شرایط زیر می باشد .
کیفیت شیمیایی :
درجه یک
اندازه و ابعاد :
میلیمتر , حداکثر۱۵۰ میلیمتر , حداکثر قطر ۳حداقل ضخامت
میلیمتر۱۵۰۰طول
میلی متر باید۳یادآوری : قطعات با ضخامت کمتر از

میلی متر باید۱۵۰بسته بندی شود و قطعات دارای قطر بیش از
برشکاری شود .
وزن مخصوص ظاهری :
سبک بار
موارد غیر مجاز :
ـــــــ
(۳۴۰­ قراضه لقمه ای ) شناسه ۷­۱­۱­۲­۴
تعریف :
قراضه لقمه ای به بخشی از قراضه های کارگاههای آهنگری ,
قطعه سازی و سمبه کاری اطلاق می شود که از نظر کیفیت
شیمیائی و اندازه و ابعاد تقریبأ همگن ) یکنواخت ( بوده و
دارای شرایط زیر باشد .
کیفیت شیمیایی :
درجه یک یا درجه دو
اندازه و ابعاد :
۲۰۰ میلیمتر , حداکثر ابعاد در هر دو جهت ۳حداقل ضخامت
میلیمتر
وزن مخصوص ظاهری :
سنگین بار
موارد غیر مجاز :
ـــــــ
یادآوری :
این نوع قراضه پولکی های بزرگ را نیز در بر می گیرد .
تا و شامل۴۰۰­ قراضه های کهنه ) شناسه های ۲­۱­۲­۴
🙁 این قراضه های شامل قراضه های مصالح مصرف شده ,۷۰۰
راه آهن , کشتی و اسقاطی ها می باشند .
🙁 این۴۰۰­ قراضه مصالح مصرف شده ) شناسه ۱­۲­۱­۲­۴
قراضه شامل قطعات حاصل از مخازن , لوله و پروفیل های کهنه
و مصالح ساختمانی فولادی می باشد .
(۴۱۰­ قطعات حاصل از مخازن ) شناسه *۱­۱­۲­۱­۲­۴
تعریف :
این قراضه شامل ضایعات فولادی حاصل از مخازن نگهداری
سوخت , آب , مواد شیمیائی و غیره با شرایط زیر می باشد .
کیفیت شیمیایی :
درجه یک یا درجه دو یا درجه سه

اندازه و ابعاد :
میلیمتر و حداکثر طول۵۰۰ میلیمتر با حداکثر ۶ تا ۳ضخامت
۶۰۰ میلیمتر به بالا با حداکثر عرض ۶ میلیمتر ضخامت ۱۰۰۰
میلیمتر۱۵۰۰میلیمتر و حداکثر طول
میلی متر باید بسته۳یادآوری ­ قطعات با ضخامت کمتر از
میلیمتر باید۱۵۰بندی شود قطعات دارای قطر بیش
جوشکاری شود .
وزن مخصوص ظاهری :
سبک بار یا متوسط بار یا سنگین بار
موارد غیرمجاز :
تامین۹این قراضه باید از مخازن فولادی بدون لایه پوششی
گردد که فاقد هرگونه مواد شیمیایی , روغن , سوخت و زوائد
غیرآهنی , نسوز و سایر مواد مضر بوده و از خوردگی و زنگ
زدگی آن بیش از حد نباشد .
( ۴۲۰ لوله پروفیل های کهنه )شناسه ­۲­۱­۲­۱­۲­۴
تعریف:
این نوع قراضه شامل انواع لوله و پروفیلهای فولادی کهنه با
شرایط زیر می باشد.
کیفیت شیمیائی
درجه دو یا درجه سه
اندازه و ابعاد
میلیمتر٬ حداکثر۱۵ میلیمتر٬ حداکثر قطر ۳حداقل ضخامت
میلیمتر۱۵۰۰طول
میلی متر باید بسته۳یادآوری – قطعات با ضخامت کمتر از
میلی متر باید۱۵۰بندی شود و قطعات دارای قطر بیش از
برشکاری شود.
وزن مخصوص ظاهری
سبک بار
موارد غیر مجاز
این نوع قراضه بایستی عاری از رسوبات داخلی بوده٬
خوردگی یا زنگ زدگی بیش از حد نداشته باشد و فاقد
قطعات غیر فولادی مانند مصالح ساختمای و غیره باشد.
میلیمتر بایستی بسته۳یادآوری: قطعات با ضخامت کمتر از
میلیمتر بایشتی۱۵۰بندی شود و قطعات دارای قطر بیش از